Sommige mensen zweten weinig, andere mensen zweten veel en weer anderen zweten zó veel dat het een serieuze belemmering vormt voor hun dagelijks functioneren. Als je last hebt van overmatig zweten kan dat veroorzaakt worden door hyperhidrosis: een medische aandoening die ervoor zorgt dat je excessief zweet, zelfs als er geen duidelijk aanwijsbare aanleiding voor is.
Omdat deze medische aandoening relatief onbekend is en overmatig zweten vaak zorgt voor schaamte, blijven veel mensen onnodig lang rondlopen met klachten. En dat is jammer, want met de juiste hulp en informatie kun je een hoop doen om je klachten beter te begrijpen en onder controle te krijgen.
Het verschil tussen ‘gewoon’ zweten en hyperhidrosis
Zweten is een natuurlijk en nuttig proces dat je lichaam beschermt tegen oververhitting. Zweet wordt geproduceerd door zweetklieren, waarvan er zich zo’n twee tot vier miljoen over je hele lichaam bevinden. Er zijn twee soorten zweetklieren:
- De eccriene zweetklieren die zich over het hele lichaam bevinden en een kleur- en geurloze vloeistof uitscheiden. Door middel van verdamping zorgt die vloeistof voor afkoeling van het lichaam.
- De apocriene zweetklieren die zich in specifieke gebieden zoals de oksels en geslachtsstreek bevinden. Via haarvaten scheiden deze zweetklieren zweet met een sterke geur uit.
Zweetklieren reageren op verschillende stimuli, zoals:
- Lichaamstemperatuur
- Hormonen
- Emoties
- Fysieke inspanning
Mensen met hyperhodrosis zweten ook als deze ‘triggers’ niet aanwezig zijn. Hun zweetklieren (met name de eccriene zweetklieren) zijn overactief en staan als het ware continu ‘aan’, waardoor ze veel meer zweet prouceren dan nodig is om het lichaam af te koelen – naar schatting vier tot vijf keer meer dan de gemiddelde persoon.
Volgens de International Hyperhidrosis Society heeft bijna vijf procent van de bevolking last van hyperhidrosis. Omdat veel mensen die last hebben van overmatig zweten zich niet melden bij een arts, zou het werkelijke percentage zelfs nog hoger kunnen liggen. Als jij last hebt van overmatig zweten ben je dus zeker niet de enige.
Primaire en secundaire hyperhidrosis
Er worden twee soorten hyperhidrosis onderscheiden: primaire en secundaire hyperhidrosis. Om jouw klachten en de behandelmogelijkheden te begrijpen, is het belangrijk om het verschil tussen deze twee soorten te kennen.
Primaire, gelokaliseerde hyperhidrosis is overmatig zweten dat zich voordoet op specifieke lichaamsdelen, zoals de handen, voeten, oksels en/of het gezicht. Vaak is er sprake van een combinatie van meerdere lichaamsdelen. Het zweten is symmetrisch en komt zowel op de linker- als de rechterkant van het lichaam voor. Bij primaire hyperhidrosis is er minstens eens per week sprake van een zweetuitbraak, maar tijdens het slapen is het zweten (opvallend genoeg) meestal afwezig. De symptomen doen zich vaak voor het eerst voor tijdens de kindertijd of adolescentie.
Hoewel de excate oorzaak niet bekend is, wordt gedacht dat primaire hyperhidrosis een erfelijke component heeft. Volgens de Nederlandse Hyperhidrosis Kliniek zit de aandoening bij dertig tot vijftig procent van de patiënten in de familie. Veruit de meeste gediagnosticeerde gevallen (zo’n negentig procent) van hyperhidrosis vallen onder de noemer primaire hyperhidrosis.
Secundaire, gegeneraliseerde hyperhidrosis is overmatig zweten dat veroorzaakt wordt door een andere medische aandoening of een neveneffect is van medicatie. Het zweten vindt meestal plaats over het gehele lichaam en de symptomen doen zich ook ’s nachts voor. In de meeste gevallen ontstaan de symptomen pas op volwassen leeftijd en niet in de kindertijd. Bij secundaire hyperhidrosis is het zweten een symptoom van een onderliggende oorzaak. Voor de behandeling is het dan ook van belang om de onderliggende oorzaak aan te pakken en niet alleen het symptoom te bestrijden.
Veelvoorkomende oorzaken van secundaire hyperhidrosis zijn:
- Andere medische aandoeningen, waaronder: angst en depressie, kanker, alcoholisme, overgewicht, hart- en longziekten, beroerte, infectieziekten, ruggengraatletstel, de ziekte van Parkinson, bacteriële infecties, allergische reacties en ontwenningsverschijnselen
- Hormonale veranderingen die plaatsvinden tijdens de zwangerschap op menopauze
- Bepaalde medicijnen, zoals: antidepressiva, aspirine, antibiotica, pijnmedicatie, bloeddrukmedicatie, kankerbehandelingen, diabetesmedicatie en hormoonbehandelingen (en zelfs ijzer- en zinksupplementen)
- Gewichtstoename met een hogere lichaamstemperatuur tot gevolg
Hoe weet ik of ik last heb van hyperhidrosis?
Als je last hebt van hyperhdrosis kan het gebeuren dat het zweet letterlijk van je afdruipt en door je kleding heen lekt, of dat je permanent klamme handen en voeten hebt. Overmatig zweten komt het vaakst voor op de volgende lichaamsdelen:
- Oksels
- Handen en handpalmen
- Voeten en voetzolen
- Hoofd en gezicht
- Geslachtsstreek
- Rug
- Billen en achterkant van de benen
“Heb ik de afgelopen zes maanden overmatig op (een) specifieke plek(ken) gezweet, zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak?”
Als het antwoord op die vraag ‘ja’ is, kijk dan of je voldoet aan de volgende criteria:
- Het zweten is relatief symmetrisch en komt aan de linker- en rechterkant van het lichaam voor
- Het zweten belemmert je in je dagelijkse activiteiten
- Je ervaart minstens één zweetaanval per week
- Het overmatige zweten is begonnen voor de leeftijd van vijfentwintig jaar
- Ovematig zweten komt voor in je familie
- Het zweten stopt wanneer je slaapt
De impact van hyperhidrosis
Hyperhidrosis kan een heleboel ongemak veroorzaken. Het kan leiden tot huidproblemen zoals schimmelinfecties en praktische problemen zoals moeilijkheden met het vasthouden van een pen of autostuur. Maar het heeft met name veel invloed op de kwaliteit van leven. De overgrote meerderheid van mensen met hyperhidrosis geeft aan dat overmatig zweten een negatieve impact heeft op hun sociale leven en emotionele en mentale gezondheid.
Overmatig zweten leidt vaak tot gevoelens van angst en schaamte, wat op zijn beurt weer kan leiden tot het vermijden van situaties. Veel mensen met hyperhidrosis hebben last van verminderd zelfvertrouwen en gaan bepaalde sociale en professionele situaties uit de weg. Misschien durf je klanten geen hand te geven omdat je bang bent dat ze je zweethanden opmerken, of ben je bang om een presentatie te geven omdat collega’s de zweetplekken onder je armen dan kunnen zien. Hyperhidrosis kan daarmee een enorme impact hebben op je vriendschappen, liefdesrelaties en carrière.
Bovendien is het gewoon hartstikke vermoeiend om je continu zorgen te maken over zweet en te proberen zweetplekken te verbergen. Het is een heel gedoe om steeds in de weer te zijn met tissues en een paar keer per dag van kleren te moeten wisselen. Gelukkig zijn er manieren om jouw klachten de baas de worden en weer controle te krijgen over je leven.
Omgaan met hyperhidrosis in het dagelijks leven
Veel van de klachten die gepaard gaan met overmatig zweten kunnen verminderd worden door relatief laagdrempelige aanpassingen in je levensstijl. Die zorgen er weliswaar niet voor dat de aandoening verdwijnt, maar wel dat je er zo min mogelijk door belemmerd wordt en kunt doen wat je wilt doen.
Voorbeelden van aanpassingen die je zelf kunt doen:
- Een effectieve antiperspirant (in plaats van deodorant) gebruiken
- Je oksels regelmatig scheren
- Kleding van ademende materialen dragen
- Speciale zweetbestendige kleding aanschaffen, zoals Fibershirts met ingenaaide okselpads
- Kleding direct na het dragen wassen
- Zorgen voor een koele en goed geventileerde leef- en werkomgeving
- Voedingsmiddelen en dranken die zweten veroorzaken vermijden
- Natuurlijke remedies zoals kruidensupplementen en essentiele oliën toepassen
- Stress verminderen
Medische behandeling van hyperhidrosis
Er bestaan verschillende typen medische behandeling voor hyperhidrosis:
- Sterke antiperspirant op doktersecept, met een hoog percentage aluminium chloride
- Topicale medicijnen, zoals crèmes en lotions
- Orale medicijnen, waaronder anticholinergica en bètablokkers
- Iontoforese, waarbij elektrisch geladen deeltjes door een waterbad worden gestuurd
- Botoxinjecties, om de zenuwuiteinden die de de zweetklieren prikkelen te blokkeren
- MiraDry, ook wel ‘microwave therapy’ genoemd
- Operatieve ingrepen waarbij zweetklieren worden weggeschraapt of huid worden verwijderd
- Endoscopische Thoracale Sympathectomie (ETS), bij zeer ernstige en terugkerende klachten
Daarnaast zijn er diverse alternatieve behandelingen, zoals acupunctuur en psychotherapie. Het is verstandig om zelf informatie in te winnen over de behandelmogelijkheden, maar raadpleeg ook altijd een medisch specialist die je meer kan vertellen over de effectiviteit en risico’s van verschillende behandelmethodes.
Zoals je ziet, zijn er tal van manieren en behandelmethodes om ervoor te zorgen dat overmatig zweten jouw leven niet gaat beheersen. Wat werkt voor de één, werkt natuurlijk niet per definitie voor de ander. Om erachter te komen wat voor jou werkt, zul je op onderzoek uit moeten gaan en verschillende oplossingen uit moeten proberen. Doe dat niet alleen, maar betrek je arts, partner en naaste familieleden of vrienden. Hyperhidrosis is een veelvoorkomende medische aandoening waar je iets aan kunt doen – geen last die je alleen, in stilte moet dragen.
0 opmerkingen